Του Γεώργιου Ε. Γεωργά
Ο Ηρακλής υπήρξε ο μεγαλύτερος ήρωας / πολεμιστής της Ελληνικής μυθολογίας και τιμήθηκε ως ημίθεος από τους αρχαίους Έλληνες και από τους αρχαίους Ρωμαίους. Μάλιστα το καιρό της αρχαίας Ρωμαϊκής αυτοκράτορας συναγωνίζονταν τη λατρεία του Μίθρα στις λεγεώνες, ενώ αργότερα όταν η αυτοκρατορία έγινε Χριστιανική, ο Ηρακλής δεν έχασε την λάμψη του και ήταν πάντα ο μεγαλύτερος και ο πιο ρωμαλέος πολεμιστής του κόσμου έχοντας ως ανταγωνιστή τον Αχιλλέα. Τα αγόρια της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μεγάλωναν με τους άθλους έχοντας τον ως πρότυπο για να του μοιάσουν όταν μεγάλωναν.
Ο δρόμος του Ηρακλή ως πολεμιστή, ξεκίνησε από πολύ νωρίς.
Ο μύθος αλληγορικά μας λέει τι πρέπει να κάνει ένας αρχάριος πολεμιστής για να πετύχει.
Τι μας λέει ο μύθος; Ο Ηρακλής που το όνομα του σημαίνει Ήρα + κλέος = σθένος, ήταν γιός της Αλκμήνης και του Δία. Θετός πατέρας του ήταν ο άντρας της Αλκμήνης ο Αμφιτρύων και είχε ετεροθαλή δίδυμο αδελφό τον Ιφικλή . Η Ήρα μισούσε τον Ηρακλή βλέποντας σε αυτόν την απιστία του Δία. Για αυτό όταν τα δυο παιδιά έγιναν περίπου οκτώ μηνών, η Ήρα έστειλε μια νύχτα δυο φίδια να τα πνίξουν. Μόλις τα φίδια πλησίασαν την κούνια τους, ο Δίας έστειλε φως που έλουσε το δωμάτιο και τα παιδιά ξύπνησαν. Ο Ιφικλής τρομαγμένος έβαλε τα κλάματα. Ο Ηρακλής όμως, χωρίς κανένα φόβο, άρπαξε τα φίδια απ’ τον λαιμό και τα έπνιξε. Με το συμβάν αυτό κατάλαβαν τη δύναμη που έκρυβε μέσα του ο Ηρακλής.
Ο μύθος λέει ότι έπνιξε τα φίδια.
Τι συμβολίζει το φίδι γενικά στις μυθολογίες; Το φίδι, πιθανόν σκοτεινό σύμβολο της φαντασιωτικής έξαρσης και της αρχομανίας πρέπει να παρακαμφθεί ή να φονευθεί για να αποκτήσει ο ήρωας την γνώση και να φθάσει στον εξαγνισμό.
Εδώ όμως έχουμε δυο. Και αυτά τα δύο φίδια αν δε τα εξοντώσει ο πολεμιστής από την αρχή, όπως έκανε ο Ηρακλής, θα τον κατασπαράξουν στο μέλλον.
Το ένα φίδι συμβολίζει τη περηφάνια. Η περηφάνια γρήγορα αναπτύσσετε στη καρδιά ενός ανθρώπου και μπορεί να φτάσει σε βαθμό να τον τυφλώσει και να παράγει και άλλους κινδύνους. Το άλλο φίδι είναι η αμφιβολία. Άλλος ένας μεγάλος κίνδυνος που καραδοκεί πάντα εκεί στη σκιά του μυαλού του κάθε πολεμιστή. Και αυτό αν το αφήσεις θα κάνει τον άνθρωπο άτολμο και δειλό.
Η περηφάνια η οίηση αν μεγαλώσει τροφοδοτούμενη από υπέρμετρο εγωισμό φέρνει μεγάλη καταστροφή στη πορεία όχι μόνο του πολεμιστή αλλά σε όλους τους ανθρώπους. Ας μείνουμε όμως στο θέμα μας. Στο πολεμιστή. Αν η περηφάνια δεν πνιγεί από νωρίς, στο μέλλον ο πολεμιστής θα υποτιμά τους πάντες. Θεωρώντας τον εαυτό του υπέρμετρα δυνατό και καλό σε αυτό που κάνει, θα τυφλωθεί και θα μείνει στάσιμος. Παράλληλα μέσω τις περηφάνιας του που με αυτή τροφοδοτεί το ‘εγώ’ του θα γεννηθούν και άλλοι αδυσώπητοι εχθροί που θα πρέπει να τους αντιμετωπίσει, όμως θα είναι αργά λόγο της στασιμότητας του.
Για να το γενικέψω το θέμα, ολόκληρη αυτοκρατορία χάθηκε λόγω της υπέρμετρης υπερηφάνειας που είχαν οι κυβερνήτες και ο λαός της, δημιουργώντας εχθρούς που την άλωσαν. Στη Χριστιανική παράδοση το μεγαλύτερο αμάρτημα είναι η υπερηφάνεια. Ο Εωσφόρος είδε το εσωτερικό φως θέριεψε η υπερηφάνεια του και με αυτή την υπερηφάνεια πραγματοποιήθηκε η πτώση του και έχασε τα πάντα.
Ο άλλος όφις που ονομάζετε αμφιβολία είναι πιο ύπουλος. Σκεφτείτε να αφήσετε αυτό να μεγαλώσει. Ο πολεμιστής θα αμφιβάλει για αν θα πετύχει ή όχι και τότε θα αρχίσει να τρέφετε κάτι το οποίο ονομάζετε φόβος και θα είναι αδύνατον να το ελέγξει. Μάχες ολόκληρες χάθηκαν διότι ο στρατηγός είχε την αμφιβολία για το αν θα πετύχει και δε το τόλμησε ποτέ. Μονομάχοι έχασαν τη ζωή τους διότι φοβούμενοι ότι η κίνηση τους δεν θα πετύχει σκοτώνονταν διότι ο αντίπαλο τους, τολμούσε.
Ο Ηρακλής που τον αφύπνισε με ένα φως ο Δίας κατάφερε και έπνιξε τα φίδια πριν τον κατασπαράξουν. Αυτό πρέπει να κάνει και ένας ασκούμενος. Να δουλέψει με τον εαυτό του και να εξοντώσει την υπερηφάνεια και την αμφιβολία, όπως έκανε ο Ηρακλής.
Αυτά αφορούν την εσωτερική ή πνευματική ερμηνεία του μύθου. Αν το δούμε με το πρίσμα της επιστήμης τότε δεν πρέπει να ξεχνάτε τα δυο φίδια αφορούν το ‘αυτόνομο νευρικό σύστημα’ που σαν δυο φιδοειδής ενέργειες περιτυλίγουν την σπονδυλική στήλη. Με άλλα λόγια πρέπει ο ασκούμενος να τα ελέγξει. Το ‘αυτόνομο νευρικό σύστημα’ χωρίζεται σε συμπαθητικό σύστημα και το παρασυμπαθητικό. Μέσω αυτού δημιουργούνται κάποιοι μηχανισμοί στο σώμα μας που ενεργοποιούνται ακόμα και με το συναίσθημα.
Γενικά το συμπαθητικό σύστημα προετοιμάζει το σώμα για δράση, όπως του τύπου “μάχης ή φυγής”, ενώ το παρασυμπαθητικό χαλαρώνει το σώμα.
Για να καταλάβετε τι εννοώ, σας μεταφέρω τι γράφει για αυτό ο Δρ. Δ. Πετρίδής:
‘Πέρα από τον έλεγχο βασικών αντιδράσεων, λειτουργιών του οργανισμού, μια βασική αντίδραση που βασίζεται σε μαθημένες συμπεριφορές πολλών χιλιετιών εξέλιξης, είναι η αντίδραση μάχης ή φυγής. Δηλαδή όταν το θηλαστικό κινδυνεύει έχει συνήθως δύο βασικές επιλογές. Η μια είναι να δώσει μάχη και η άλλη να φύγει(fight or flee). Στην πρώτη περίπτωση γίνεται μια διέγερση των λειτουργιών του οργανισμού για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της μάχης και στη δεύτερη περίπτωση με την φυγή αποφεύγεται η μεγάλη διέγερση που απαιτεί η μάχη. Και λέμε βασικές, επειδή πάνω σ’ αυτές τις βασικές αντιδράσεις υπάρχουν πολλές παραλλαγές. Για παράδειγμα να μη δίνεις μάχη αλλά και ούτε να φεύγεις. Ή να είσαι σε μια κατάσταση συνεχούς υποτιθέμενου κινδύνου, υιοθετώντας μια αμυντική στάση απέναντι στο περιβάλλον, χωρίς δηλαδή να υπάρχει πάλι χαλάρωση. Ή να αντιδράσεις με πανικό απέναντι στον κίνδυνο, η αντίδραση παγώματος (freeze). Αυτές οι αντιδράσεις χαρακτηρίζουν περισσότερο τον άνθρωπο μιας και στις περισσότερες περιπτώσεις παρεμβάλλονται οι φλοιϊκές λειτουργίες που τροποποιούν αυτές τις βασικές αντιδράσεις, αν και στα ζώα σε περιπτώσεις μεγάλου κινδύνου μπορεί να έχουμε αυτή την αντίδραση παγώματος.
Όπως αναφέρθηκε και πριν, στις περιπτώσεις που έχουμε γενικευμένη αντίδραση, γίνεται κινητοποίηση με συγκεκριμένο τρόπο του συνόλου του οργανισμού. Για παράδειγμα σε μια αντίδραση μάχης, η διέγερση του συμπαθητικού σκέλους του αυτόνομου συστήματος, οδηγεί μέσα από την υπερέκκριση συγκεκριμένων ορμονών και κινητοποίηση συγκεκριμένων νευρωνικών κυκλωμάτων, στην αυξημένη περιφερική αιμάτωση των μυών, στην αύξηση τους αρτηριακής πίεσης, στην αύξηση των καρδιακών παλμών και γενικά του καρδιακού έργου, στη βρογχοδιαστολή ώστε να πάει περισσότερος αέρας άρα και οξυγόνο τους πνεύμονες, τη μυδρίαση των οφθαλμών, την αυξημένη εγρήγορση κλπ. Αν επικρατήσει ο φόβος, για έναν επικείμενο κίνδυνο, πραγματικό ή υποτιθέμενο, ή αν απέναντι σε ένα ερέθισμα που ο οργανισμός το θεωρεί απειλητικό και για διάφορους λόγους δεν θέλει ή δεν μπορεί να αντιδράσει ή προσπαθεί να κρύψει την επιθετικότητα του, τότε η διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, προσπαθώντας να προφυλάξει τα ζωτικά του όργανα που θεωρεί ότι κινδυνεύουν, οδηγεί στην απόσυρση του αίματος από την περιφερική κυκλοφορία με αποτέλεσμα το χλόμιασμα και την υπερφόρτωση τους καρδιάς με πολύ επιπλέον έργο που μπορεί να οδηγήσει σε αρρυθμίες κτλ.’
Πνίξτε λοιπόν την υπερηφάνεια που μπορεί να σας κάνει να κάνετε αποκοτιές και πνίξετε την αμφιβολία που θα σας κάνει άβουλους και δειλούς.
Βρείτε την ισορροπία μέσα σας.
Scholae Palatinae 